Gebaseerd op hun eigen ervaringen bedachten Dave Gingell and Dave Jones, twee voormalige brandweermannen, de avonturen van brandweerman Sam. Met dit idee gingen ze naar Mike Young, producent van de tekenfilmserie SuperTed, die er wel wat in zag.
Hij ging met het voorstel naar S4C, een zender in Wales, waar illustrator Rob Lee de opdracht kreeg de personages en de verhaallijnen verder uit te werken. Ook hij had meegewerkt aan SuperTed, maar voor de belevenissen van Sam werd gekozen voor stop-motion, de animatietechniek met poppen waarbij beeldje voor beeldje wordt opgenomen. Een tijdrovende klus omdat in een seconde 25 beeldjes gaan.
Fireman Sam debuteerde met kerst 1985 op S4C met zes afleveringen gesproken in het Welsh. De Britse BBC kocht de kleuterserie aan en zond deze, voorzien van een Engelse nasynchronisatie, voor het eerst uit in 1987, en al snel volgden andere landen waaronder Nederland.
Sam de brandweerman woont in het aan zee gelegen plaatsje Piekepolder. Onder leiding van commandant Staal komen hij en zijn collega’s Elvis en Jenny in actie bij brand of als er iemand in nood is, soms geholpen door Tom de helikopterpiloot. Meer dan eens moet de brandweer uitrukken door toedoen van Norbert Puk, een ondernemend jongetje dat nog al eens in de problemen komt maar het nooit slecht meent.
Na drie vervolgreeksen leek er in 1994 een einde aan de serie te komen, maar Sam bleef populair en beleefde nieuwe avonturen in 2003. De stop-motiontechniek was inmiddels ook verbeterd, onder andere met computeranimatie zodat de monden ook bewegen.
De meest recente afleveringen zijn helemaal computergeanimeerd wat minder tijd kost en dus ook minder kostbaar is. De serie is over de hele wereld te zien en HiT Entertainment, de huidige producent, heeft ook al nieuwe reeksen aangekondigd.